Najem okazjonalny jest rozwiązaniem wybieranym coraz częściej od najmu tradycyjnego, ponieważ umożliwia sprawną eksmisję lokatora, który nie wywiązuje się z warunków zawartej umowy. Jest to umowa najmu lokalu mieszkalnego zawierana na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat. Dotyczy tylko właścicieli lokali, będących osobami fizycznymi, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej w tym zakresie. Pojęcie najmu okazjonalnego reguluje art. 19a ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego.
Umowa najmu musi zostać zawarta w formie pisemnej. Wszelkie późniejsze zmiany, aby były ważne, także muszą zostać naniesione w tej formie. Co istotne, umowa nie musi być sporządzona przez notariusza. Musi jednak zawierać informację o wysokości czynszu oraz przedstawić okoliczności, w których czynsz może wzrosnąć.
Warunkiem zawarcia najmu okazjonalnego jest złożenie oświadczenia najemcy w formie aktu notarialnego, w którym to poddaje się egzekucji i zobowiązuje się do opróżnienia i wydania we wskazanym terminie lokalu używanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego. Najemca zobowiązany jest do wskazania innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wykonania obowiązku egzekucji opróżnienia lokalu. Ponadto oświadczenie o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy i osób z nim zamieszkujących w lokalu musi złożyć w formie pisemnej również właściciel innego lokalu lub osoba posiadającej tytuł prawny do lokalu; na żądanie wynajmującego z podpisem notarialnie poświadczonym.
W razie utraty możliwości zamieszkania we wskazanym lokalu najemca ma obowiązek w ciągu 21 dni wskazać inny lokal wraz z nowym oświadczeniem właściciela o możliwości zamieszkania przez najemcę w tym lokalu. Wynajmujący, który nie otrzyma wspomnianego oświadczenia we wskazanym terminie, ma prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem co najmniej 7- dniowego okresu wypowiedzenia. Zawarcie umowy najmu okazjonalnego musi zostać zgłoszone właściwemu urzędowi skarbowemu przez właściciela lokalu w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia najmu.
Warunek zawarcia umowy najmu może stanowić wypłacanie kaucji przez najemcę. Ma ona charakter zabezpieczający i służy pokryciu ewentualnych należności związanych z najmem oraz ewentualnych kosztów egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać sześciokrotnej wartości miesięcznego czynszu. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu 30 dni od opróżnienia lokalu.
Najem okazjonalny staje się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem wśród osób zainteresowanych wynajęciem posiadanego przez nie lokalu, ponieważ, w przeciwieństwie do najmu tradycyjnego, ułatwia eksmisję lokatora, który złamał warunki zawartej umowy. Jeśli po wygaśnięciu umowy najemca nie opuścił lokalu dobrowolnie, właściciel może doręczyć mu pisemne żądanie opróżnienia lokalu opatrzone urzędowo poświadczonym podpisem.
Po upływie terminu opuszczenia lokalu właściciel ma prawo złożyć do Sądu Rejonowego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, która może zastąpić wyrok nakazujący eksmisję. Do wniosku należy załączyć kopię żądania opróżnienia lokalu, dowód jego doręczenia najemcy, dokument potwierdzający, ze wynajmujący jest właścicielem lokalu oraz potwierdzenie zgłoszenia umowy do urzędu skarbowego. Akt notarialny opatrzony klauzulą wykonalności należy złożyć u komornika sądowego, by umożliwić mu wszczęcie egzekucji. Z opisywanego rozwiązania mogą skorzystać wyłącznie wynajmujący, którzy w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia najmu zgłosili umowę najmu okazjonalnego właściwemu urzędowi skarbowemu.